De een begint de dag met een sinaasappeltje, de ander met een vitamine C-tablet. Maakt dat uit? Zijn beide gesteld dat de hoeveelheid vitamines identiek is even gezond? In grote lijnen zijn natuurlijke en synthetische vitamines identiek, maar de opname in het lichaam voltrekt zich soms net even anders. Biochemisch verschilt een natuurlijke vitamine meestal in de 3D-opbouw en moleculaire structuur van een synthetische. Zolang beide identiek zijn, is er simpelweg geen verschil tussen de stoffen, ook al is de een in de natuur ontstaan en de ander in een lab gemaakt. Ook het lichaam ziet in zo’n geval geen verschil. Ook is het zo dat natuurlijke producten geen geïsoleerde stoffen bevatten maar juist een heel spectrum aan ondersteunende voedingsstoffen, eigenlijk zoals moedernatuur het bedoeld heeft. Dit vergroot de bio beschikbaarheid (opname). Vitamine E bijvoorbeeld wordt in natuurlijke vorm iets beter en sneller opgenomen dan in kunstmatige vorm. De oorzaak hiervoor zijn minimale verschillen in de structuur van beide stoffen. Het komt erop neer dat de natuurlijke vorm in één isomeer (de chemische vorm) voorkomt, terwijl de nagemaakte vitamine meerdere isomeren kent die niet allemaal door het lichaam worden herkend, zegt. In pilvorm moet ongeveer het dubbele van de aanbevolen natuurlijke dosis worden ingenomen om hetzelfde effect te bewerkstelligen.
Voor vitamines D, B5, B6, foliumzuur (B11) en vitamine B12 geldt juist dat ze in pilvorm beter door het lichaam worden opgenomen. ‘In de voeding zijn vitamines soms ingepakt of aanwezig in een vorm die eerst door het lichaam moet worden omgezet in een actievere vorm’ uit. Het uitpakken van vitamines gebeurt in onze maag en darmen. Daarvoor ben u onder meer afhankelijk van wat er nog meer wordt gegeten en van de zuurgraad in de maag. Deze laatste kan bij mensen die maagzuurremmers gebruiken aan de lage kant zijn, waardoor de opname van B12 minder goed verloopt. In zo’n geval kan een tablet of injectie uitkomst bieden, omdat het stofje daar onmiddellijk beschikbaar is. Theoretisch bezien kan iemand leven op alleen synthetische vitamines. We hebben ongeveer 50 moleculen’ nodig. In extreme situaties bij ernstige ziekte of handicap kan iemand alleen via een infuus of sonde vitamines ontvangen. ‘Het is mogelijk, maar verre van ideaal.’ Een lekker en gevarieerd eetpatroon heeft altijd de voorkeur boven pillen. ‘Er zit meer in voeding dan alleen vitamines’. U neemt de voedingsstoffen veel geleidelijker en er is ook een grote sociale component.’ Veel natuurlijke producten zijn zo samengesteld dat alles mooi in balans binnenkomt. Zo hoeft u dus alleen maar gevarieerd te eten en niets uit te rekenen. ‘Bij een hoge inname van synthetische middelen weten we niet wat de langetermijneffecten zouden zijn’. ‘We weten niet wat een vitaminepiek precies doet in het lichaam. Want neemt u die pillen dan in de loop van de dag, verdeeld in porties, net zoals u maaltijden tot u neemt, of gooit u ze er ‘s morgens op een nuchtere maag allemaal in, zodat het lichaam een enorme stoot vitamines krijgt te verwerken? Wat dat betreft, is het advies: blijf in de buurt van de natuur, daar zijn de verhoudingen namelijk precies goed. Waarom zou u van voeding farma maken?’ Met eten zal u ook niet snel te veel vitamines binnenkrijgen. Mensen die supplementen nemen, lopen dat risico wel. Neem het voorbeeld van schaatser Sven Kramer, bij wie mogelijk een hoge doses vitamine B6 de oorzaak was van een zenuwblessure. Terwijl die vitamine, in de juiste hoeveelheid ingenomen, het zenuwstelsel juist ondersteunt.
Synthetische vitamines kunnen een goed therapeutisch middel zijn maar dan onder begeleiding van een gespecialiseerd arts of therapeut.
Bronnen:
- Renger Witkamp (hoogleraar voeding en farmacologie aan de Wageningen Universiteit)
- Peter Hollman (wetenschappelijk onderzoeker bij de afdeling humane voeding van de Wageningen Universiteit)
- Suzan Tuinier (voedingskundige van het Vitamine Informatie Buro)
- Michael van Gils (therapeut orthomoleculaire geneeskunde en epi genetica)
