Cardiomyopathie en hartfalen

Patiënten met hartfalen hebben baat bij suppletie met carnitine en coënzym Q10. Dit bleek uit een onderzoek waarbij 62 patiënten met hartfalen (klasse II-IV), in twee willekeurige groepen verdeeld, dagelijks gedurende 12 weken werden gesuppleerd met 2250 mg L-carnitine plus 270 mg ubiquinol of een placebo. Ubiquinol is de gereduceerde vorm van coënzym Q10 en biologisch beter beschikbaar voor het lichaam.

Aan het einde van de behandelperiode lieten de met carnitine en ubiquinol gesuppleerde patiënten significant betere resultaten zien met de looptest en hadden significant minder last van dyspneu, palpitaties en vermoeidheid vergeleken met de placebogroep.

Vergeleken met de situatie bij aanvang, lieten alleen de met carnitine en ubiquinol gesuppleerde patiënten een duidelijke daling zien van de ontstekingsmarker interleukine-6 (Il6). Ook lieten ze, vergeleken met de placebogroep, een grotere daling van de concentratie TNF-alfa in het bloed zien. Zowel IL6 als TNF-alfa zijn gerelateerd aan de gedaalde sympathische en parasympathische activiteit bij hartfalen.

Bij cardiomyopathie en hartfalen komen tekorten aan belangrijke bouwstoffen vaak voor. Terwijl het zieke hart eigenlijk meer bouwstoffen zou moeten krijgen om een genezingsproces in gang te kunnen zetten. Dit extra tekort zou je een functioneel tekort kunnen noemen. Taurine is een van de stoffen waarbij door cardiomyopathie of hartfalen een functioneel tekort kan ontstaan. Er is dan, ondanks dat bloeduitslagen een voldoende niveau aan taurine aangeven, meer taurine nodig.

Vroeger werd gedacht dat vitamine D alleen belangrijk was voor een goede botopbouw. Maar nu blijkt het dat vitamine D in het lichaam ook vele andere belangrijke taken vervult. Dat is geen goed nieuws want de Gezondheidsraad meldt in 2008: “Een onvoldoende vitamine D-status komt onder alle lagen van de Nederlandse bevolking voor”.

Een groot aantal studies meldt dat een vitamine D deficiëntie mogelijk het risico op hart- en vaatziekten vergroot. Helaas kijkt de cardioloog meestal niet naar deze tekorten. Terwijl onderzoek toch aangeeft dat patiënten met hartfalen door extra vitamine D minder kans hebben te overlijden.

Alfa-liponzuur en vitamine E en C voorzien het lichaam van voldoende in water en in vet oplosbare antioxidanten. Hierdoor ontstaat er een grotere bescherming tegen de progressie (voortgang) van hart en vaatziekten.

Vaak is een half uur wandelen per dag (zeven dagen per week) al voldoende. Raak tijdens het wandelen niet buiten adem, “walk and talk” ofwel u moet tijdens het wandelen gewoon kunnen blijven praten.

• Zonnebloemolie waarschuwing. Eind vijftiger jaren begon de promotie: verzadigd vet is slecht, onverzadigd is goed. Zonnebloemolie en plantaardige margarine op basis van zonnebloemolie zouden het hart beschermen tegen ziekten, maar het omgekeerde was waar. Na de introductie van een groot aantal op zonnebloemolie gebaseerde producten nam de incidentie van hart en vaatziekten alleen maar toe. Nu blijkt dat zonnebloemolie, linolzuur, heel slecht is voor het hart. De linolzuur in zonnebloemolie veroorzaakt ontstekingen aan onze vaatwanden en arteriosclerose.

Cardiologen behandelen cardiomyopathie patiënten soms met bloedverdunners zoals acenocoumarol om te voorkomen dat mogelijke bloedstolsels die worden gevormd in het slecht functionerende hart een herseninfarct kunnen veroorzaken. Veel Multi vitaminepreparaten bevatten echter vitamine K dat de werking van acenocoumarol vermindert.

• Eet meer essentiële vetzuren. Jaren werden patiënten door cardiologen geadviseerd weinig vet te gebruiken om hart en vaatziekten te voorkomen. Recent onderzoek geeft echter aan dat niet de hoeveelheid maar het soort vet dat wordt gegeten belangrijk is bij het verminderen van hart en vaatziekten. Voeding rijk aan onverzadigde omega-3 vetten blijken de kans op hart en vaatziekten te verkleinen. Vooral visvetten blijken erg gezond voor het hart te zijn. Eet daarom 2 – 3 maal vette vis per week. Overweeg visolie supplementen als dit niet haalbaar is. Extra visolie supplementen zijn met name belangrijk voor patiënten die nog steeds last hebben van hartritmestoornissen.

• Eet minder koolhydraten. Atkins had dus al die tijd gelijk het ligt niet aan het vet maar aan de koolhydratenwaardoor we dik worden. Volgens onderzoek van Acheson dat in juli 2004 werd gepubliceerd is voeding met weinig koolhydraten niet alleen aan te bevelen voor de behandeling van overgewicht maar vermindert deze voeding ook de kans op het krijgen van hart en vaatziekten. Auley komt tot dezelfde conclusie: dat voeding met weinig koolhydraten de kans op het verkrijgen van hart en vaatziekten vermindert.

• Volgens vele wetenschappelijke studies is de consumptie van voldoende voedingsvezels de oplossing voor een groot aantal welvaartziekten, o.a. hart en vaatziekten. Bruinbrood bevat te weinig vezels en is niet de oplossing. Met twee bruine boterhammen kom je nauwelijks aan de 3 gram, terwijl de mens voor een goede gezondheid meer dan 50 gram per dag nodig heeft. Witbrood bevat zelfs maar 1 gram vezels per twee boterhammen. Rubio concludeert, in een onderzoek uit 2002, dat een gevarieerde hoeveelheid van 25 – 30 gram vezels per dag de kans op welvaartziekten zoals kanker, maagdarmziekten, diabetes en hart en vaatziekten kan verkleinen.

• Eet voeding met een lage glycemische indexwaarde. De glycemische index(GI) geeft het effect weer dat een voedingsmiddel heeft op de bloedglucosewaarde (bloedsuikerspiegel) twee of drie uur na consumptie. Koolhydraten die snel worden opgenomen en in glucose worden omgezet hebben een hoge glycemische index. De index geeft dus aan hoe snel koolhydraten worden omgezet in suikers. LiuS schrijft, in een onderzoek dat in juni 2000 gepubliceerd is, dat de Glycemische Index een duidelijke correlatie vertoont met de kans op het verkrijgen van hart en vaatziekten en diabetes type II. Voeding met een hogere GI vergroot de kans op deze ziekten. 

Een tekort aan selenium kan cardiomyopathie veroorzaken. Helaas wordt het selenium gehalte in het bloed niet door een cardioloog gemeten. Daardoor wordt deze oorzaak gemist. Een Engels onderzoek geeft aan dat de bevolking gemiddeld maar 60mcg selenium per dag binnen krijgt, terwijl iedereen het er over eens is dat een dagwaarde hoger dan 100mcg veel beter zou zijn. De oorzaak van deze lage seleniumwaarde in de Engelse voeding wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een selenium te kort in de grond. In Nederland zal de situatie waarschijnlijk niet veel beter zijn.

Bloedonderzoek bij cardiomyopathie-patiënten geeft aan dat deze patiënten over het algemeen een lagere DHEA waardehebben. De verlaging van de DHEA-waarde komt overeen met de ernst van de cardiomyopathie. Waarschijnlijk is DHEA in staat om het hart te beschermen tegen vormverandering. DHEA is een hormoon, de waarde kan door middel van een eenvoudig bloedonderzoek worden vastgesteld. DHEA is alleen voor oudere patiënten een belangrijk onderdeel bij de behandeling van cardiomyopathie (hartfalen). DHEA wordt ook toegepast bij levensverlenging. DHEA is een geneesmiddel en moet door een arts voorgeschreven worden. De dosis is afhankelijk van de gemeten bloedwaarden.

Mannen met prostaatkanker of prostatitis mogen geen DHEA gebruiken. Mannen boven de 40 jaar moeten, als ze DHEA gebruiken, elk jaar hun PSA (Prostate Specific Anti-gen) niveau laten testen om prostaatkanker vroegtijdig te kunnen diagnosticeren.

Meidoornextract wordt niet gebruikt om tekorten aan bepaalde voedingstoffen aan te vullen. Het wordt in dit behandelingsprotocol ingezet zoals geneesmiddelen worden gebruikt bij de behandeling van cardiomyopathie of hartfalen. Meidoornextract verbetert met name de pompfunctie van het hart. In Duitsland is meidoornextract een geneesmiddel dat kan worden voorgeschreven bij de behandeling van hartfalen klasse NYHA II. De Nederlandse overheid zou hier een voorbeeld aan kunnen nemen.

Hartritmestoornissen komen vaak voor bij patiënten met cardiomyopathie of hartfalen. Het gebruik van magnesium kan deze ritmestoornissen helpen verminderen. Magnesium speelt verder ook een belangrijke rol bij de behandeling van cardiomyopathie (gevolg van een infarct), de verlaging van de bloeddruk en het voorkomen van andere hart en vaatziekten.

Extra kalium kan hartritmestoornissen ook verminderen. Kalium is echter lastig via een supplement te doseren. Te veel kalium is namelijk niet goed. Daarom heeft kaliumrijke voeding hier de voorkeur. Er zit veel kalium in bananen, spinazie, in gedroogde abrikozen en in vruchtensap. Probeer eens of twee bananen en vijf abrikozen per dag een verbetering te weeg brengt. Kalium suppletie is alleen aan te bevelen onder begeleiding van een arts.

Als met deze middelen onvoldoende resultaat behaald wordt, kan berberine worden ingezet. Berberine kan hartritmestoornissen die vaak voorkomen bij patiënten met cardiomyopathie en hartfalen helpen verminderen. Berberine is met name geschikt bij het verminderen van de levensbedreigende ventriculaire tachycardie.

Ook kunt u lezen dat een patiënt met een ziek hart meer voedingsstoffen nodig heeft om een genezingsproces in gang te zetten dan iemand die geheel gezond is. Daarom is het jammer dat cardiologen de conventionele geneesmiddelenbehandeling niet aanvullen met een goed voedings- en supplementadvies. Vooral omdat deze extra interventie voor de patiënt geen enkele risico’s met zich meebrengt.